УИХ-ын гишүүний суудал нь жижигдэж төрийн тэргүүний өндөр сэнтийд морилох сэрүүн зүүдэндээ итгэж, өөрийгөө Обама шиг зангарагтай ерөнхийлөгч болж чадна хэмээн ичгүүргүй ярьж ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших мөрөөдлөө тээж яваа Л.Гүндалай энд тэндээс мөнгө босгох, хэд гурван юм цуглуулах талаар багагүй санаа тавьж байгаа бололтой. Түүний мөрөөдөлд нь итгэсэн төрсөн ахан дүүс нь хүртэл энэ ажилд нь өөрсдийн хувь нэмрийг оруулахаар шийдэж гадуур дотуур мөнгө хайж яваа сурагтай. Мөнгө хаанаас олж болох тухай өдрийн бодол, шөнийн зүүдэнд дарагдсан улс төрчдийн адилаар элдэв аргыг сүвэгчилж хайсны эцэст түүний ах, дүү Баяндалай, Дэлгэрдалай нар “Атилла” архины үйлдвэрийнх нь сав баглааг бэлтгэн нийлүүлдэг “Inner Mongolia sanrun trade company” компаний удирдлагад санхүүгийн туслалцаа үзүүлэхийг хүссэн ажээ. Энэ хүсэлтийг нь хятадын компаний удирдлага уриалгахан хүлээн авч эрхэм гишүүнд санхүүгийн туслалцаа үзүүлэх болсон тухай Эрээний бизнесийн хүрээнийхний дунд яригдах боллоо. Ерөнхийлөгчид нэр дэвшигч нөгөө эх оронч гээд цээжээ дэлдээд байдаг Гүндалайн санхүүгийн асуудлыг хятадын нэг хилийн тосгоноос л шийдэх нь байна шүү дээ. Ингэхээр бид ер нь хэнд итгэх болж байна вэ.
          Үргэжлэл

2008 оны 12 дугаар сар Улсын Мөрдөн Байцаах Газар …УМБГ-ын онц ноцтой хэргийн ахлах мөрдөн байцаагч, ахлах дэслэгч М: Та иргэн Ц.Элбэгдорж мөн үү, Ц.Элбэгдорж: Би УИХ-ын гишүүн Ц.Элбэгдорж байна. …УМБГ-ын онц ноцтой хэргийн ахлах мөрдөн байцаагч, ахлах дэслэгч М: таныг 7 дугаар сарын 1-ний хэрэг явдлыг зохион байгуулсан хэрэгт сэжигтнээр тооцож, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн …зүйл ангиар зүйлчлэн эрүүгийн хэрэгт татаж байна. Та мэдүүлгээ үнэн зөв, мэдүүлэх үүрэгтэй болно. Та үүнтэй танилцаад гарын үсгээ зурна уу. Ц.Элбэгдорж: За 2009 оны 1 дүгээр сар Баянгол дүүргийн шүүх …Шүүгч Батбаяр: Яллагдагч С.Эрдэнэ УНДЕГ-ын даргаар ажиллаж байхдаа улсын их хэмжээний хөрөнгийг бүлэглэн завшсан тул …6.1 жил жирийн дэглэмтэй хорих ангид ялыг биеэр эдлүүлсүгэй... Мөн өдрийн орой АН-ын төв байранд АН-ын удирдлагууд шүүхийг шүүн хэлэлцэж байлаа. Ц.Элбэгдоржоос за, нөхдөө 7 сарын 1-ний хэрэг явдлыг манай намыг зохион байгуулсан гэж үзэж байгаа, энэ асуудлаар УМБГ-т над дээр эрүүгийн хэрэг үүсгээд байцааж эхэлсэн. Би яахав шоронд ордог юм байж, Улстөрийн намын тухай хуулиар бол би хэрэгт орж байна гэдэг бол АН нам хэрэгт орж байна гэсэн үг, хуулиар бол тэр үед би намын дарга байсан намаа төлөөлж 7 сарын 1-ний үйл явдлыг зохион байгуулсан гэсэн үг. Өнөөдөр Эрдэнийг шоронд хийлээ. Хэрэв би шоронд орвол АН-ын үйл ажиллагаа ч зогсоно, Та нарын Засгийн газар дахь суудал ч байхгүй болно. Одоо Батзандан Магнай нарыг шоронд хийвэл, тэд надтай зууралдана, би шоронд орвол намаа хөлдөө чирнэ. Иймд манай нам одоо энэ шүүхийг зогсоохгүй бол болохгүй. Би Н.Энхбаяртай яриад үзсэн тэр хөдлөхгүй байна. Би түүнд 2009 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуулийг нь өгий гээд ч барахгүй байна. Иймд шүүх, Н.Энхбаяр хоёрт цөмөөрөө нийлж шахалт үзүүлж дараалан болох шүүх ажиллагаануудыг зогсоох хэрэгтэй байна. Н.Алтанхуягаас: ерөөсөө 2009 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуулиар өөрсдийн Ерөнхийлөгчийг сонгож шүүхийг гартаа авий. Өөр арга алга. Ардчилсан Ерөнхийлөгч гэсэн мессежийг нийгэмд хурдтай тараая. Сайханбилэгээс: цөмөөрөө шүүхийг хатуухан хэлсэн мэдэгдэл гаргий, ард түмнийг шүүхийн эсрэг босгий. Ху намтай ярьж Н.Энхбаярыг намаас нь нэр дэвшүүлэхгүй байх аргыг хийж Баярыг дарамталъя, болохгүй бол 2 толгойн гэрээг нь гацаая. Ийнхүү АН-аас С.Эрдэнийг өмгөөлсөн, шүүх болон Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр нарыг буруутгасан хатуухан үгтэй мэдэгдлээ гаргаж, 7 хоног бүрийн Лхагва гариг бүрт намынхаа төв байранд шүүхийг шүүх ажиллагааг явуулж, үүндээ олон нийтийг, хэвлэл мэдээллийг өргөнөөр оруулах кампанит ажлыг зохион байгуулах үүргийг намын генсек Эрдэнэбатад үүрэг болголоо... 2009 оны цагаан сарын өмнөхөн ….УИХ-ын ээлжит бус чуулган дээр гишүүн Ц.Элбэгдорж санал шүүмжлэлийн үеэр “ядуурлын хямрал” гэдэг цоо шинэ нэр томъёо гаргаад С.Баяр, Ц.Нямдорж нарт толгойгоо эргүүттэл загнууллаа. Нямдорж түүнийг шорондоо очоод галзуур гэсэн бол С.Баяр ядуурлын хямрал гэж ямар юм байсан юм. Энэ мэтийн өвчтэй юмнуудыг үзэж шалгадаг газар Их хуралд баймаар юм гэж загнажээ. Ёстой л хүн гомдмоор хэлсэн байгаа биз. Ингээд ердөө маргааш нь л Өдрийн сонин, Ардын эрх сонинд Ц.Элбэгдоржийн зурагтай томоос том ярилцлага нүүр, нүүр дамнаад гарлаа. За мань хүн ч С.Баяр, Ц.Нямдорж нараас хариугаа аваад алаад өгсөн байхдаа гэж бүгд л бодоцгоосон гэдэг. Гэтэл уг ярилцлагад С.Баярт загнуулснаа байх л нэг энгийн зүйл гээд харин хаа хамаагүй Н.Энхбаярыг харин ч ширүүн авч өгсөн байлаа. Санаа зовмоор, гурван үг хэлээд л Н.Энхбаярыг харааж, зүхэж… естой авах юм алга. Дан хараал зүхэл. Уг нь Ц.Элбэгдорж угаадсаа сэтгүүлчдээр хийлгээд өөрөө цэвэр үлддэг байсан бол одоо цагаандаа гарч өөрийн биеэр хийдэг болж дээ гэж олон хүн ярьж байна... 2009 оны цагаан сарын өмнөхөн АН-ын төв байранд ….УИХ-ын гишүүн Ц.Элбэгдорж, сонгуулийн үеэр өөрийнх нь зөвлөх байсан Ганбаттай уулзаж Н.Энхбаярын эсрэг хар пиар эхлүүлэх талаар ярилцжээ. Ганбатаас : Ардын эрх сонинтой ярилаа, тэд мөнгөн дээр сэтгэл ханамжтай байна, тэгэхдээ хариуцлагыг өөр дээрээ хүлээх санаагүй байна. Харин таны ярилцлагыг эхлээд ямар нэг сонин дээр гаргаадах тэгвэл Ардын эрх шүүрч аваад бүрэн эхээр нь гаргаж дээр нь цагаан сарын өмнөхөн тусгай дугаар болгоод орон даяар үнэгүй тараая гэж байна. Ц.Элбэгдорж утсаа авч Өдрийн сонины эрх бүхий хүнтэй яриад танай сонин маргаашийн дугаартаа миний ярилцлагыг нийтэл гэж зарлиг болруун. Ийнхүү Өдрийн сонин эхлэлийг нь тавьж, Ардын эрх сонин буухиалан Н.Энхбаярыг гүжирдэн гүтгэсэн материалыг орон даяар тусгай дугаар болгон үнэгүй тараажээ. Төдөлгүй хүн бүрийг нулимж байдаг Баабар ч тохироотой мэт Ц.Элбэгдоржийг дууриан Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярыг нулимлаа. Баабар мөн бусдын адилаар 7 сарын 1-ний үйл явдлыг зохион байгуулалцаж, олон аавын хүүхдүүдийг шорон руу турхиран түлхэлцэв үү. Эд эрх мэдэл рүү тэмүүлж, дорой нэгнийг шоронд түлхэж, тоймтой нэгэн рүү шүлсээ үсчүүлсээр даруй 19 жилийг үджээ. 1990 оны цагаан морин жилийн хувьсгалаар Ц.Элбэгдорж нар амь хайргүй явцгааж Сүхбаатарын талбай дээр өөрсдийн биеэр үлгэрлэн тэмцэж байсан бол 18 жилийн дараа эд огт өөр, бэртэгчингүүд, бэрднүүд болон хувирчээ. Тэд олон түмнийг, учир мэдэхгүй залуучуудыг төрийнх нь эсрэг үймээн самуунд турхирчихаад өөрснөө нуугдаж үлдэн, өөрснийхөө өмнөөс бусдыг золихоор үгсэн тохирцгоожээ. Саяхны Ц.Элбэгдоржийн Өдрийн сонин, Ардын эрх сонинуудад нийтлүүлсэн ярилцлага дотор яах арагүй үнэн үг нэг байна аа. Тэр нь …Би 7 сарын 1-ны үймээнийг өөрийн биеэр ил тодоор зохион байгуулж, оролцож, санхүүжүүлэх минь яав даа гэж одоо харамсаж сууна… гэсэн байгаа. Энэ хүн олон жил улстөрд явсан, хоёр ч удаа Монгол улсын Ерөнхий сайд байсан хүн тулдаа аргагүй л алдаагаа олж харжээ. Хэрэв Ц.Элбэгдорж, Батзандан, Магнай нар үнэхээр л 7 сарын нэгний үйл явдлыг ил цагаанаар зохион байгуулж, өөрсдөө галын шугамнаас цэргүүдээ орхин амь зулбан зугтаагаагүй бол байдал эсрэгээрээ эргэж 7 сарын 1-ны үйл явдал нь гэмт хэргийн шинж чанартай үймээн самуун бус харин ч хувьсгалт шинж чанарыг олж нийгэмд үүсээд байсан олон хүлээлтийн тайлал, шинэчлэлтийн эхлэл, нийгэм урагшлахын дохио болж олны хүрээллийг бат олох байсныг үгүйсгэх аргагүй үнэн байсан юм. Харамсалтай нь эд нар тэгсэнгүй түүхэн үүргээ ухамсарласангүй, харин ч гэмт хэргийн шинжтэйгээр үгсэн хуйвалдацгааж гэнэн томоогүй залуусыг хайр найргүй зовлонд түлхэж, өөр бусдыг өөрсдийн өмнө хөшиг мэт унжуулан нүүрээ нууж, гэмгүй нэгнийг гүжирдэн гүтгэх замаар өөрснөө цэвэр үлдэхийг чармайснаараа тэд өнөөдөр гэмт хэрэгтнүүд болж, хууль шүүхийн өмнө ирээд байна. Мөн адил Ц.Элбэгдорж нь хариуцлаггүй явдал, чалчаа яриагаараа монгол улсад ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөөг авчиралцсан буурашгүй гавъятай, түүхэн замналтай Ардчилсан намаа цаазын тавцан дээр ийнхүү чирэн гаргалаа. Төгсөв.